Molowate

MOLOWATE Tineidae
Charakterystyka rodziny:
Drobne motyle, rozpiętośd skrzydeł do 15 mm.
Aparat gębowy szczątkowy.
Skrzydła przednie lancetowate, z zaokrąglonym wierzchołkiem.
Skrzydła tylne jaśniejsze i węższe.
Przedstawiciele molowatych:
Mól pospolity
Mól kobierzycznik
Kobierzycznik pospolity
Mól włosienniczek
Mól sukiennik
Mól ubraniowy
Mól futrzany
Mól kożusznik
Charakterystyka molowatych:
 Gąsienice żerują w produktach pochodzenia roślinnego i
zwierzęcego.
 W warunkach naturalnych – gniazda ptaków, w spróchniałym
drewnie, w hubach.
 Niektóre gatunki budują workowate oprzędy, w których żerują.
Szkodliwośd:
 Dorosłe mole nie odżywiają się.
 Szkodliwe tylko larwy.
 Potrzebna im witamina B.
 Wyszukują części ubrao przepoconych, z moczem, z sokiem
owocowym…
 Nie trawią wyrobów z bawełny i lnu.
 Mogą je jednak uszkadzad, zjadając te części, które są
zanieczyszczone.

Mól futrzany: (Tinea pellionella)
 Rozpiętośd skrzydeł 15 mm.
 Skrzydła przednie – szare lub żółtawo-brunatne z połyskiem.
 Pokryte ciemnymi punktami (wyraźne przy koocu komórki środkowej).
 Skrzydła tylne szarobrunatne, u nasady jaśniejsze.
 Strzępina barwy skrzydeł.
 Samice składają jaja 1-16 dni po opuszczeniu poczwarki.
 Około 120 jaj na samicę.
 Rozwój jaja, gdy temp. >14oC.
 Całkowity rozwój trwa 70 dni w 20oC.
 Liczba pokoleo w roku: 1-2.
 Gąsienica żeruje w rurkowatym oprzędzie (domku), który z sobą nosi w ciągu całego życia.
 Gąsienica dorasta do 12 mm.
 Linieje 5 razy, ale im gorsze warunki, tym linieo więcej.
 Dorosła gąsienica opuszcza pokarm, przytwierdza “kokonik” do przedmiotu i przepoczwarcza się.
 Szkodnik:
a. wełny
b. filcu
c. futer
d. pierza

Mól futrzany (Tineola pellionella) jest pospolitym szkodnikiem w naszych mieszkaniach, którego larwy
niszczą wyroby futrzarskie. Samice mola składają jaja po 1-16 dniach po wyjściu z poczwarki. Jaja
umieszczają pojedynczo lub w małych grupach na produkty pokarmowe. Jaja różnią się od jaj mola
sukiennika inną rzeźbą powierzchni, która ma postad podłużnych rowków. W ciągu życia samica składa do
120 jaj. Jaja rozwijają się w temperaturze powyżej 14oC i z jaj wylęgają się gąsienice, które budują
rurkowaty oprzęd (domek), o długości 6-9 mm, w którym ciągle przebywają. Materiał budulcowy stanowią
resztki pokarmowe sklejone jedwabistą wydzieliną gruczołów przędnych. Trudno zauważyd oprzędy mola
futrzanego, gdyż do nich przyklejone bywają włókna niszczonego ubrania lub tkaniny. Poruszając się noszą
oprzęd ze sobą przez całe życie, powiększając go do 8 mm w miarę wzrostu, toteż w miejscu żerowania nie
pozostawiają śladów. W nim żerują, w nim linieją i w koocu przepoczwarczają się. Po 1-3 miesiącach larwy
osiągają długośd 12 mm. Są wtedy białawe, z czarną głową i czarnym pierwszym odcinku tułowia. W celu
przepoczwarczenia, larwy razem z domkiem opuszczają substrat, w którym żerowały i na zewnątrz jego
przytwierdzają oprzęd do podłoża bezpiecznej kryjówki i w nim przepoczwarczają się.
W temperaturze pokojowej (20oC) rozwój pokolenia trwa 70 dni. W naszych warunkach szkodnik
wykształca jedno lub dwa pokolenia w roku. Gąsienice mola futrzanego żerują w wełnie i wyrobach
wełnianych, w filcu, w meblach tapicerskich, w futrach i w pierzu, powodując znaczne szkody.
Mól futrzany występuje u nas znacznie rzadziej niż włosienniczek, jednak w razie licznego wystąpienia może
wyrządzid duże szkody, zwłaszcza w składach pierza.

Mól pospolity: (Trichophaga tapetzella)
 Rozpiętośd skrzydeł: 22-25 mm.
 Głowa i przednie skrzydła w części nasadowej
czarne.
 Na ich wierzchołku – kilka czarnych kropek.
 Strzępina biała.
 Tylne skrzydła ciemnoszare z jaśniejszą strzępiną.
 Tułów biały.
 Gąsienica brunatno-biała z czarną głową, do 14
mm.
 Rzadko pokryta włoskami.
 Formuje tunel, w którym przebywa żerując.
 Dwa pokolenia w roku. Motyle latają:
a. I: kwiecieo – maj
b. II: sierpieo – wrzesieo.
 Szkodnik wełny, skór, tapet, mebli tapicerskich.
 W warunkach naturalnych: resztki pochodzenia roślinnego i zwierzęcego.

Mól włosienniczek: (Tineola bisselliella)
 Skrzydła żółto-szare z silnym połyskiem.
 Tylne skrzydła jaśniejsze.
 Długośd ciała 7-9 mm.
 Gąsienica dorasta do 1 cm.
 Całe życie przebywa w workowatym
oprzędzie (tunel), na koocu – kokon
poczwarkowy.
 Dorosłe żyją 15-20 dni.
 Aktywne nocą.
 Samice składają jaja (30-100) na materiały –
pokarm larw.
 Rozwój jaj 37 dni w 13oC, a przy 33oC tylko
7 dni.
 Samice gorzej latają niż samce (latające w pomieszczeniu to samce).
 Samce dobrze biegają i skaczą (odbijają się III parą odnóży + 2-3 uderzenia skrzydłami).
 Gąsienice wędrują i porażają nowe produkty.
 W niekorzystnych warunkach rozwój od jaja do osobnika dorosłego – do 16 miesięcy.
 Larwy żerują na:
a. tkaninach wełnianych,
b. bawełnie,
c. jedwabiu,
d. futra,
e. pierze,
f. szczecina.

Mól włosienniczek (Tineola bisselliella), zwany również
molem ubraniowym, został rozmieszczony szeroko po
świecie i w wielu krajach jest bardziej pospolity niż mól
futrzany. Uważa się, że mól włosienniczek j

Zaraz po zapłodnieniu samice składają jaja na produkty, które będą pokarmem larw. Okres składania jaj
może trwad od kilku dni do kilku tygodni w zależności od warunków termicznych. Samice są bardzo płodne.
W ciągu życia składają do 220 jaj. Jaja są owalne (0,4-0,7 x 0,28-0,38 mm), białe, a ich powierzchnię
pokrywa drobna siateczka wgłębieo. Jaja składane są luźno, nieprzylepione do podłoża, więc łatwo od niego
odpadają.
Już po 12 dniach z jaj wychodzą drobne (1 mm) larwy, barwy białej lub szarawe z brązową głową, które
rosną do długości 10-12 mm. Larwy są czerwonawe, z brązową głową. Budują domek z przędzy, który po
przytwierdzeniu do podłoża ciągle rozbudowują wzdłuż przez cały czas żerowania. Domek z przędzy jest
znacznie dłuższy od larwy, a jego wielkośd zależy od jakości pożeranego materiału. Tunel jest tym dłuższy,
im mniej cennych substancji odżywczych zawiera pożerany materiał. Przez znaczną częśd życia larwy
przebywają w takich workowatych tunelach. Przy jego koocu budują kokon i w nim formują poczwarkę,
która ma długośd 4-7 mm, albo opuszczają swoje tunele i w innym miejscu budują solidniejsze kokony.
Długośd czasu rozwoju larw zależy od warunków otoczenia i jakości odżywczej porażonego produktu i może
trwad od 35 dni do 2,5 lat. Stadium poczwarki trwa 15-45 dni. Rozwój jednego pokolenia odbywa się od 55
dni do nawet 4 lat.
Motyle mają silnie zredukowane narządy gębowe i nie pobierają pokarmu, korzystając wyłącznie z zapasów
pokarmowych zgromadzonych w stadium larwalnym. Żyją około miesiąca i są aktywne tylko w nocy. W
pomieszczeniach mieszkalnych latają o każdej porze roku, ale najliczniejsze są podczas ciepłych miesięcy
letnich. Chętniej fruwają tylko samce i czasem młode samice. Starsze samice są słabymi lotnikami i nie
potrafią pokonad znacznych odległości. Samice za to dobrze biegają i nawet skaczą. Odbijają się od podłoża
odnóżami trzeciej pary i w powietrzu uderzają 2-3-krotnie skrzydłami, aby wydłużyd skok. Poruszające się
susami samice trudniej złapad i zniszczyd niż samce.
Występując w mieszkaniach mól włosienniczek zniszczyd może wełniane dywany i kilimy, obicia
tapicerowanych mebli oraz odzież, szczególnie tą, która jest przechowywana w zacisznych miejscach przez
dłuższy czas. Poszukując pokarmu larwy mola włosienniczka i mola futrzanego wybierają te miejsca w
wyrobach wełnianych lub w skórach, które są zabrudzone sokami owocowymi lub ludzkim potem, moczem,
gdyż potrzebują do wzrostu i rozwoju witamin z grupy B, które zawiera pot ludzki (tiamina i ryboflawina).
Larwy nie trawią produktów roślinnych, takich jak bawełna lub len, ale mogą je zniszczyd, jeśli są
zanieczyszczone moczem lub potem.

MKLIK MĄCZNY Anagasta kuehniella Zell.
Mklik mączny jest motylem nocnym zaliczanym do rodziny
omacnicowatych (Pyralidae). Rozpiętośd skrzydeł do 25 mm, ciało
długości około 14 mm. Przednie skrzydła są szare z dwoma
charakterystycznymi ciemnymi zygzakowatymi liniami w części
nasadowej i wierzchołkowej.
Występuje licznie w magazynach i domach, ponieważ jego gąsienice
rozwijają się w mące.
Motyl ten pochodzi prawdopodobnie z Indii, obecnie jest gatunkiem
kosmopolitycznym